"Αφιέρωμα στο ελικόπτερο Bell UH-1 Iroquois (Χιούι)"

Το ελικόπτερο Bell UH-1 Iroquois (ή ανεπίσημα Huey), αποτελεί ένα απο τα πιο αναγνωρίσιμα και επιτυχημένα στρατιωτικά ελικόπτερα στο κόσμο. Χρησιμοποιήθηκε απο 48 χώρες σε όλο το κόσμο  και μάλιστα σε πολλές απο αυτές χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα. Η αρχική του ονομασία ήταν HU-1 ενώ τον Σεπτέμβριο του 1962 η ονομασία αυτή άλλαξε σε UH-1.

Η ονομασία "Iroquois", που στα ελληνικά προφέρεται "Ιροκουά", προέρχεται απο την ομώνυμη φυλή των ιθαγενών της Βόρειας Αμερικής.
Αντίστοιχα το παρατσούκλι "Huey", που στα ελληνικά προφέρεται "Χιούι", έχει επικρατήσει για την ονομασία του ελικοπτέρου αυτού.
Η κατασκευάστρια εταιρία του ελικοπτέρου αυτού, είναι η Agusta-Bell.


Η ιστορία των "Χιούι" ξεκινά απο πολλά χρόνια πριν, όταν η Bell Helicopter το 1952 θέλησε να ικανοποιήσει την απαίτηση του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών για ένα ελικόπτερο πολλαπλών ρόλων... βάζοντάς το στη γραμμή παραγωγής το Μάρτιο του 1960.

Το "Χιούι" είναι μονοκινητήριο και τροφοδοτείται απο έναν turboshaft κινητήρα. Φέρει κύριο στροφείο δύο πτερυγίων και ουραίο στροφείο επίσης δύο πτερυγίων. Ουσιαστικά τα "Χιούι" ήταν τα πρώτα ελικόπτερα με στροβιλοκινητήρα που υπηρέτησαν το στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι σήμερα, έχουν παραχθεί περισσότερα απο 16.000 τέτοια ελικόπτερα.
Η πρώτη στρατιωτική αποστολή που έλαβαν τα "Χιούι", ήταν κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Βιετνάμ υπό την υπηρεσία του στρατού των ΗΠΑ. Περίπου 7.000 "Χιούι" πήραν μέρος στο Πόλεμο του Βιετνάμ.

Απο το 2004 και μετά, οι ΗΠΑ προχώρησαν στη σταδιακή απόσυρση αυτών των ελικοπτέρων. Μερικά απο αυτά αγοράστηκαν απο την Ελλάδα με σκοπό να επανδρώσουν την Αεροπορία Στρατού. Σήμερα, η Αεροπορία Στρατού της Ελλάδας διαθέτει περίπου 80 ελικόπτερα "Χιούι", όπου παρά την προχωρημένη ηλικία τους, 50+ ετών, αποτελούν το βασικό της μέσο με κύρια χαρακτηριστικά την ασφάλεια και την αξιοπιστία και βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα στις κατά τόπους βάσεις της (όπως, Στεφανοβίκειο, Μέγαρα, κτλ).
Ο δείκτης ατυχημάτων για τα UH-1H παραμένει σε χαμηλά επίπεδα της τάξης του 0,07, δηλαδή σε ένα μείζον ατύχημα ανά 62.500 ώρες πτήσης. 



Εκδόσεις και Τύποι των ελικοπτέρων "Χιούι"

Η αρχική έκδοση ήταν το UH-1. Ήταν ένα στρατιωτικό ελικόπτερο 9 θέσεων και πολλαπλών ρόλων. Ήταν ικανό να εκτελεί αεροδιακομιδές (MedEvac), εναέριες εφόδους, μαζικές μεταφορές μικρού όγκου χωρίς αλεξιπτωτιστές καθώς και αποστολές εγγύς υποστήριξης.
Το UH-1D (Model 205) αποτελεί αναβαθμισμένη έκδοση και φέρει: μακρύτερη άτρακτο κατά 41 in (104 cm) για τη μεταφορά 12 στρατιωτών και 3 μελών του πληρώματος (κυβερνήτης, συγκυβερνήτης και ιπτάμενος μηχανικός), βελτιωμένους κινητήρες, μεγαλύτερη ακτίνα δράσης καθώς και αυξημένη δυνατότητα ύπαρξης ποικιλίας οπλικών συστημάτων (όπως, πυροβόλο 20mm, ρουκέτες 2,75 inc και αντιαρματικούς πυραύλους). Ο κινητήρας που επιλέχθηκε είναι ο Lycoming T53-L-11 έναντι του T53-L-9 των 1.100 shp που είχε επιλεχθεί αρχικά. Επίσης, η διάμετρος του κύριου ρότορα αυξήθηκε απο τα 13,4 m (44 ft) στα 14,6 m (48 ft) και με χορδή 53 cm (21 in). Εκτός απο τη διάμετρο του κύριου ρότορα, αυξήθηκε και το tail boom του ελικοπτέρου προκειμένου να 'δεχτεί' τις μακρύτερες λεπίδες του δρομέα.
Η έκδοση UH-1V προορίζεται για αεροδιακομιδές (MedEvac) και μπορεί να μεταφέρει 6 φορεία και έναν νοσοκόμο.
Η έκδοση UH-1E είναι μια τροποποιημένη έκδοση που προορίζεται κυρίως για θαλάσσιες αποστολές. Έτσι, οι τροποποιήσεις συμπεριλάμβαναν κατασκευαστικό υλικό το αλουμίνιο για λόγους αντοχής στη διάβρωση, επικοινωνιακό εξοπλισμό συμβατό με τις χερσαίες συχνότητες του σώματος των πεζοναυτών, φρένο στο ρότορα για άμεσο τερματισμό της περιστροφής του σε περίπτωση προσγείωσης σε πλοίο και μερικά ακόμη.
Η έκδοση UH-1H (Model 205 A-1), που χρησιμοποιεί και η Ελληνική Αεροπορία Στρατού, είναι όμοια με το UH-1D αλλά με ακόμη πιο βελτιωμένο κινητήρα για αύξηση της μεταφορικής ικανότητας. Ο κινητήρας που χρησιμοποιήθηκε είναι ο Lycoming T53-L-13 απόδοσης 1.400 shp (1.000 kW). Μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με το UH-1D (Model 205), είναι η θέση του σωλήνα pitot. Έτσι αυτός μεταφέρθηκε στην οροφή του cockpit και δεν παρέμεινε στη μύτη που ήταν στα προηγούμενα μοντέλα και αυτό κυρίως για λόγους αποφυγής ατυχήματος κατά τη προσγείωση.
Η πιο εξελιγμένη έκδοση είναι το Bell 212 Twin Huey. Είναι κατά κύριο λόγο πολιτικού νηολογίου ελικόπτερο, με μονομελές πλήρωμα και δυνατότητας μεταφοράς 14 επιβατών. Έχει σημαντικά αυξημένη ισχύ, αφού είναι δικινητήριο και κινείται απο 2 κινητήρες Pratt & Whitney Canada PT6T-3, με απόδοση 1.800 shp ο καθένας. Η ταχύτητα πλεύσης του ανέρχεται στους 120 κόμβους και το επιχειρησιακό του ύψος στα 5.305 μέτρα. Σε περίπτωση βλάβης του ενός κινητήρα, ο άλλος έχει την δυνατότητα να κρατήσει το ελικόπτερο στον αέρα διατηρώντας τη ταχύτητα πλεύσης ακόμη και με μέγιστο βάρος! Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία κατέχει 4 συνολικά Bell 212 κυρίως για ρόλους μεταφοράς υψηλών προσώπων (VIP). Τα ελικόπτερα επιχειρούν από την 112 ΠΜ στην Ελευσίνα και διατίθενται επιχειρησιακά στην 358 Μοίρα «Φαέθων» ενώ συντηρούνται και υποστηρίζονται από τη Μοίρα Συντήρησης Ελικοπτέρων (ΜΣΕ/Π). Η στρατιωτική έκδοση του Bell 212, καλείται Agusta Bell AB 212 με Ιταλικές παραλλαγές και UH-1N Iroquois με Αμερικανικές παραλλαγές. Μια από τις διαφορές του από τα UΗ-1/ΑΒ-205, είναι η τοποθέτηση του ουραίου στροφείου στη δεξιά πλευρά του ελικοπτέρου και όχι στην αριστερή για βελτίωση των χαρακτηριστικών αντιστάθμισης της ροπής.
Το Bell 412 αποτελεί εξέλιξη του Bell 212, με κύρια διαφορά τη χρήση 4φυλλου στροφείου.

"Bell UH-1E, USA - Navy"
















"Bell 212 Twin Huey"


















- Σχεδόν όλα τα UH-1, εκτός αυτών που προορίζονται για θαλάσσιες αποστολές, έχουν μεταλλική άτρακτο semi-monocoque κατασκευής με σωληνοειδής ολισθητήρες προσγείωσης.
- Τα μοντέλα UH-1H, είναι η έκδοση που 'αγοράστηκε' περισσότερο και ουσιαστικά μπορεί να πεί κανείς πως αντιπροσωπεύει όλη την οικογένεια των UH-1.
- Ο σκελετός των UH-1 αποτελείται απο 2 κύριες διαμήκης δοκούς που εκτείνονται κάτω απο τη καμπίνα απο τη μύτη έως το πίσω σημείο προσάρτησης του tail boom. Οι 2 δοκοί αυτοί διαχωρίζονται με εγκάρσια διαφράγματα για να παρέχουν δομή στήριξης στη καμπίνα, στα πέδιλα προσγείωσης, στις δεξαμενές καυσίμου, στο σύστημα μετάδοσης, κτλ. Το οπίσθιο τμήμα που περιλαμβάνει την ουρά του ελικοπτέρου συνδέεται με το υπόλοιπο εμπρός τμήμα με 4 βίδες.
- Η μετάδοση είναι πλανητικού τύπου (planetary type) και μειώνει την απόδοση του κινητήρα στις 324 RPM στον κύριο ρότορα.
- Η χρήση ρότορα 2 πτερυγίων μπορεί μεν να εξασφαλίζει ευκολότερη αποθήκευση και στάθμευση του ελικοπτέρου αλλά απο την άλλη δημιουργεί υψηλότερα επίπεδα κραδασμών (vibrations). Επίσης, οι 2 πτέρυγες του ρότορα ευθύνονται για το χαρακτηριστικό "Huey thump" που γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό κατά τη κάθοδο και σε στροφή. Με τον όρο "Huey thump" νοείται ο βαρύς υπόκωφος κτύπος.
- Το ουραίο στροφείο οδηγείται απο το κύριο 2πλής κατεύθυνσης κιβώτιο ταχυτήτων και μάλιστα περιστρέφεται με ταχύτητα περίπου 6 φορές μεγαλύτερη απο αυτή του κύριου ρότορα (!) για να αυξηθεί έτσι η αποτελεσματικότητά του.
- Το σύστημα καυσίμου αποτελείται απο 5 συνολικά αυτοσφραγιζόμενες δεξαμενές καυσίμου, διασυνδεδεμένες μεταξύ τους, εκ των οποίων οι 3 απο αυτές βρίσκονται πίσω απο το κιβώτιο ταχυτήτων και οι 2 κάτω απο τη καμπίνα.
- Οι ολισθητήρες προσγείωσης, έχουν αντικαταστάσιμα παππούτσια για να εμποδίσουν τη φθορά των ίδιων των σωλήνων ολίσθησης.
- Η πρόσβαση στην καμπίνα γίνεται μέσω δύο πρυμναίων συρόμενων πορτών και δύο μικρών πάνελ με πρόσθια άρθρωση. Οι πόρτες και τα αρθρωτά πλαίσια μπορούν να αφαιρεθούν και οι πόρτες μπορούν να καρφωθούν ανοιχτά. Η πρόσβαση των πιλότων γίνεται μέσω μεμονωμένων αρθρωτών θυρών. Παρόλο που υπήρχαν διαθέσιμα καθίσματα της καμπίνας των πιλότων με θωράκιση, το UH-1H δεν έφερε εργοστασιακή θωράκιση. 

"Bell 412"

Τεχνικά Χαρακτηριστικά του UH-1D (Model 205)
  • Πλήρωμα: 1 έως 4
  • Χωρητικότητα: 1.760 kg συμπεριλαμβανομένων 14 στρατιωτών ή 6 φορεία ή ισοδύναμο φορτίο
  • Μήκος: 17,40 m με ρότορες
  • Πλάτος Ατράκτου: 2,62 m
  • Ύψος: 4,39 m
  • Κενό βάρος: 2.365 kg
  • Μεικτό βάρος: 4.100 kg
  • Μέγιστο βάρος απογείωσης: 4.309 kg
  • Κινητήρες: 1 ×Lycoming T53 L-11 turboshaft , 1.100 shp (820 kW)
  • Χωρητικότητα καυσίμων: 209 γαλόνια ή 791.15 L
  • Μέγιστη ταχύτητα: 217 km/h
  • Ταχύτητα πτήσης: 201 km/h
  • Εμβέλεια (Range): 274 ναυτικά μίλια (περίπου 507 km)
  • Μέγιστο επιχειρησιακό ύψος (service ceiling): 19.390 ft (5.910 m)
  • Βαθμός ανόδου: 8,92 m/s
  • Λόγος Ισχύς/Μάζα: 0,15 hp/lb
  • Οπλισμός: 2 πολυβόλα ή 2 φορείς ρουκετών
    Αναλυτικότερα:
2 × 7.62 mm M60 machine gun, or 2 × 7.62 mm GAU-17/A machine gun
2 × 7-round or 19-round 2.75 in (70 mm) rocket pods
2 × 7.62 mm Rheinmetall MG3 (German Army and German Luftwaffe)
2 × 0.303 Browning Mk II (Rhodesian, twin machine guns mounted on port side)

Ορισμένα Τεχνικά Χαρακτηριστικά του UH-1H (Model 205 A-1)

Πλήρωμα: 3 (2 χεριστές και 1 μηχανικός)

Επιβάτες: 5 - 12 άτομα
Μήκος ατράκτου: 12,77 μέτρα
Ύψος: 4,41 μέτρα
Διάμετρος στροφείου: 14,63 μέτρα
Βάρος (κενό): 2.336 κιλά
Μέγιστο βάρος: 4.309 κιλά 
Ωφέλιμο φορτίο: 2.080 κιλά
Μέγιστο εξωτερικό φορτίο: 1.810 κιλά 
Ταχύτητα: 120 κόμβοι (περίπου 222 km/h)
Αυτονομία: 2 ώρες και 30 λεπτά χωρίς εφεδρικές δεξαμενές και 5 ώρες και 30 λεπτά με 2 εφεδρικές δεξαμενές
Εμβέλεια: 512 km
Κινητήρες: 1 x Τextron Lycoming Τ53-L-13 απόδοσης 1.400 shp.
















"The Lycoming T53-L-13 turbine engine on Bell UH-1H Huey"
















"Cockpit from Bell UH-1D"





































Το παρόν άρθρο αφιερώνεται στους 4 πεσώντες και στην 1 εν ζωή Αξιωματικούς, έπειται απο τη πτώση του στρατιωτικού ελικοπτέρου UH-1H της Ελληνικής Αεροπορίας Στρατού στο Σαραντάπορο Ελασσόνας την Τετάρτη 19 Απριλίου 2017.

"Οι 4 πεσώντες Αξιωματικοί"
Οι 4 άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους, ήταν:
- ο Υποστράτηγος Τεθωρακισμένων και Υποδιοικητής της 1ης Στρατιάς Ιωάννης Τζανιδάκης (φωτογραφία κάτω αριστερά)
- ο Συνταγματάρχης Τεθωρακισμένων και Διευθυντής Ασφαλείας της 1ης Στρατιάς Θωμάς Αδάμος (φωτογραφία πάνω δεξιά)
- ο Ταγματάρχης Αεροπορίας Στρατού και Κυβερνήτης του μοιραίου ελικοπτέρου Δημοσθένης Γούλας (φωτογραφία πάνω αριστερά) ο οποίος είχε συμπληρώσει 1.620 ώρες πτήσης στο συγκεκριμένο τύπο ελικοπτέρου και
- ο Υπολοχαγός Αεροπορίας Στρατού και Συγκυβερνήτης του μοιραίου ελικοπτέρου Κωνσταντίνος Χατζής (φωτογραφία κάτω δεξιά) ο οποίος είχε συμπληρώσει 405 ώρες πτήσης στο συγκεκριμένο τύπο ελικοπτέρου

Από θαύμα σώθηκε η Αρχιλοχίας Αεροπορίας Στρατού και Ιπτάμενη Μηχανικός στη μοιραία πτήση Βασιλική Πλεξίδα. Φωτογραφία της φαίνεται παρακάτω.


Το χρονικό του δυστυχήματος, όπως αναφέρθηκε απο τον εκπρόσωπο Τύπου του ΓΕΕΘΑ Πλοίαρχο Μπελτσιώτη, ήταν:
- Το ελικόπτερο απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Στεφανοβικείου στις 7:25 πμ.
- Στις 07:35 προσγειώθηκε στην 110 πτέρυγα Μάχης στην Λάρισα όπου και παρέλαβε τους 2 Ανώτατους Αξιωματικούς και τρία λεπτά αργότερα απογειώθηκε από την 110 ΠΜ.
- Στις 7:48 ήταν η τελευταία επικοινωνία του ελικοπτέρου με το σύστημα αεροπορικού ελέγχου.
- Στις 7:50 χάθηκε το ίχνος του από τα ραντάρ.
- Στις 8:50 όπου προβλεπόταν η προσγείωση του ελικοπτέρου στο Άργος Ορεστικού, άρχισε η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης.
- Στις 9:03 δόθηκε εντολή σε δύο F-16 που πετούσαν στην περιοχή να συμμετάσχουν στις έρευνες. Ταυτόχρονα δόθηκε εντολή απογείωσης ενός ελικοπτέρου Super Puma από τη Λάρισα, ενός άλλου από τη Λήμνο, ενός ελικοπτέρου AB-205 από την 111 ΠΜ της Νέας Αγχιάλου και ενός αμφίβιου δασοπυροσβεστικού CL-415 από την 113 ΠΜ της Θεσσαλονίκης.
- Στις 10:00 έφθασε η πληροφορία από την ΕΛΑΣ για πτώση ελικοπτέρου στην περιοχή Σαρανταπόρου.
- Στις 10:15 συνεργείο της ΔΕΗ που εργαζόταν στην περιοχή ανέφερε εύρεση συντριμιών και το σημείο της πτώσης.
- Στις 10:48 έφθασε στην περιοχή του δυστυχήματος ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας που προσγειώθηκε άμεσα.
- Στις 11:03 υπήρξε η αναφορά του πληρώματος ελικοπτέρου ότι εντοπίστηκε μία γυναίκα τραυματίας και οι σοροί των υπολοίπων τεσσάρων επιβαινόντων, οπότε ξεκίνησε η διαδικασία μεταφοράς της τραυματία στη Θεσσαλονίκη και των σορών στη Λάρισα.
Ο κ. Μπελετσιώτης ανέφερε επίσης, ότι στην περιοχή υπήρχε χαμηλή νέφωση στα 500 πόδια, οι άνεμοι ήταν ασθενείς, με ριπές, ενώ επισήμανε ότι το ελικόπτερο ήταν συντηρημένο με υπόλοιπο ωρών πτήσεως.
Το ελικόπτερο θα εκτελούσε πτήση επιτήρησης κατά μήκος των βορείων συνόρων για την εμπέδωση αισθήματος ασφαλείας στους κατοίκους των ακριτικών περιοχών, δραστηριότητα που επαναλαμβάνεται κατά τακτά διαστήματα.
Το ελικόπτερο θα εκτελούσε πτήση από το Στεφανοβίκειο της Μαγνησίας με στάση στη Λάρισα και τελικό προορισμό την Κοζάνη.


Να εκφράσουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων.





Βιβλιογραφία: 1)   https://en.wikipedia.org/wiki/Bell_UH-1_Iroquois
                        2)  http://www.newsbomb.gr/ellada/news/story/786878/xioyi-poio-einai-to-elikoptero-poy-synetrivi
                       3)  https://el.wikipedia.org/wiki/Bell_212
                       4) 
                       5)  http://www.cnn.gr/news/ellada/story/77193/ayta-einai-ta-elikoptera-xioyi-pics

Σχόλια